Antalya'nın İbradı ilçesinde bulunan tarihi düğmeli evler, restore edilerek turizme kazandırılıyor. Kültürel mirası koruyan projede, özgün mimari ve tarihi dokuya özen gösteriliyor. Restorasyon ustalarının emeği ve Kültür Bakanlığı'nın desteğiyle bölgenin eşsiz mimarisi korunuyor.
Antalya’nın İbradı ilçesinin Ormana ve Ürünlü mahallelerinde bulunan, turistlerin büyük ilgisini çeken tarihi "düğmeli evler" aslına uygun bir şekilde restore edilerek turizme kazandırılıyor. Bu evlerin karakteristik mimarisi nedeniyle "düğmeli evler" olarak adlandırılan yapılar, uzman ustalar tarafından ince işçilikle yenileniyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın “Taşınmaz Kültür Varlıklarına Yardım Sağlanmasına Dair Yönetmelik” kapsamında desteklediği bu proje, bölgedeki asırlık yapıları geleceğe taşıma hedefiyle yürütülüyor. Bu yıl toplamda altı düğmeli evin restorasyonu planlanırken, İbradı merkez, Ormana ve Ürünlü mahallelerindeki evler için 7 milyon 400 bin TL hibe desteği sağlandı.
Tarihi dokuyu koruyarak yapılan restorasyon çalışmaları
Restorasyon süreci, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün denetiminde Antalya Röleve ve Anıtlar Müdürlüğü tarafından yürütülüyor. Bu kapsamda yapılan çalışmalar, düğmeli evlerin özgün mimarisini korumaya özen göstererek, bölgenin tarihi dokusunu yeniden canlandırmayı amaçlıyor. Bu projeler sadece tarih meraklılarına hitap etmekle kalmıyor, aynı zamanda bölge turizmine de önemli katkılar sağlıyor.
Düğmeli evlerin özel konumu ve mimari mirası
Düğmeli evler, Antalya'nın İbradı ve Akseki ilçelerine özgü, sedir katran ağacından yapılan iskeletleri ve birbirine kenetlenen ahşaplarıyla dikkat çeken özel bir mimariye sahip. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi’nin akademik incelemelerine göre, bu yapılar dünyada yalnızca bu bölgede bulunuyor ve eşsiz bir mimari miras olarak değerlendiriliyor. Üniversitenin Güzel Sanatlar Fakültesi Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Bölümü’nden Doç. Dr. Ali Akın Akyol, düğmeli evlerin en önemli özelliğinin ustaca seçilmiş ve uygulanmış yapısal malzemeleri olduğunu ifade ediyor. Akyol’a göre, “Bizim gördüğümüz yapılar taşlardan, harçlardan, kiremitlerden ve ihtişamlı ahşaplardan oluşuyorlar. İbradı'nın Ormana Mahallesi ve Akseki önemli bir kimliğe sahip.”
"Dünyada sadece burada var"
Doç. Dr. Akyol, düğmeli evlerin yapısal malzemeleri ve inşaat tekniklerinin detaylı bir şekilde incelenmesinin literatürde yer almadığını belirtiyor ve ekliyor: “Tüm dünyada düğmeli evlerin sadece Akseki ve İbradı bölgesinde bulunduğunu söyleyebiliriz. Bu yapılar taş ve ahşap birleşimlerinden oluşuyor ve hatıl genişlikleri, üç kata kadar ulaşan yapım sistemleri gibi ustaların yıllarca uyguladıkları bilgi ve tecrübeleri içeriyor.”
Restorasyon ustalarının 3. kuşağı: Selami Bayram Bozkurt
Bölgede restorasyon işi yapan Selami Bayram Bozkurt, bu mesleği babasından öğrendiğini ve 30 yılı aşkın süredir bu işi yaptığını ifade ediyor. Bozkurt, restorasyon işinin çok detaylı olduğunu ve düğmeli evleri canlandırmanın kendisi için büyük bir onur olduğunu belirtiyor. “Bu Osmanlı mimarisi evleri, hassas bir şekilde kanaviçe işler gibi işliyoruz. Kültür Bakanlığı'nın desteği ile tarihimiz ayakta kalıyor” diye konuşan Bozkurt, restorasyonun en önemli aşamalarından birinin çatılar olduğunu vurguluyor: “Çatısı sağlam olan bir ev, 500 yıl bile ayakta kalabilir.”
Ata mirası düğmeli evini restore ettiriyor
Ormana Mahallesi’nde babasından miras kalan düğmeli evin restorasyonunu yaptıran İhsan Tolay ise, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın sağladığı hibe desteği sayesinde bu tarihi yapıyı yeniden canlandırma fırsatı bulduğunu belirtiyor. Tolay, “Rahmetli babam bu evin yapımını bizzat kendisi yaptırmıştı. Şimdi onun anısını yaşatmak için restorasyon işine başladık” diyor. Tolay ayrıca, düğmeli evlerin yıkılmasının başlıca nedenlerinden birinin, mirasçılar arasındaki anlaşmazlıklar olduğunu vurguluyor.
Bu proje sayesinde, bölgenin tarihi yapıları korunarak gelecek nesillere aktarılacak ve bölgenin turistik potansiyeli daha da artırılacak.