1870''lerde Türkiye'den Prusya'ya kaçırılan ve Berlin'de sergilenen Bergama Sunağı'nın evine dönmesi için Ankara'nın iade talebine Alman yetkililer yanaşmıyor.
1870''lerde Türkiye'den Prusya'ya kaçırılan ve halihazırda Berlin'de sergilenen Bergama Sunağı'nın evine dönmesi için Ankara uzun süredir çaba sarf ediyor. Ancak Alman yetkililer iadeye yanaşmıyor. Son olarak Alman müsteşar Gomis bile eserin iade edilmesi gerektiğini söyledi. Ama Gomis'e ülkesinde tepki yağdı.
ALMANYA'nın sömürgecilik döneminde bugünkü Nijerya'dan çalınan tarihi Benin bronz heykellerini iade etmesinden sonra Bergama Zeus Sunağı da gündeme geldi. İade önerisini Berlin Eyaleti Çeşitlilik ve Ayrımcılıkla Mücadeleden sorumlu Müsteşar Saraya Gomis getirdi. Gomis, Bergama Sunağı'nın yanı sıra Mısır'dan getirüen Nefertiti büstünün de ait oldukları ülkelere iade edilmesi gerektiğini belirtti ve "Ayrımcılık karşıtı bir bakış açısıyla şunu söylemek gerekir: Dünyanın diğer bölgelerinden gelen tüm kültürel ürünler bize ait değil, burada yasadışı olarak bulunuyorlar" dedi. Ancak müsteşarın bu talebi özellikle sosyal medyada büyük tepki çekti.
Bergama Zeus Sunağı, günümüzde Bergama olarak andan antik Pergamon şehrinde Pergamon Krallığı'nı yöneten Attalos hanedanı tarafından M.Ö. 2. yüzydda yaptırılmış anıtsal, dinsel bir yapı. Bu görkemli yapının kahntdarı, 1870'li yıllarda Alman mühendisi Cari Humann tarafından, o zamanın Prusya'sma götürüldü. Günümüzde ise Berlin'de bulunan Pergamon (Bergama) Müzesi'nde sergileniyor.
OSMANLI BAHANESİ
Almanya eserin ülkeden çıkışma ilişkin olarak Osmanlı ve Alman İmparatorlukları arasında 1878 tarihinde yapıdığı iddia edilen bir anlaşmayı öne sürüyor. Anlaşma da Osmanlı İmparatorluğumun 1874'te kabul ettiği Asârı Atîka Nizamnamesine dayanıyor. Nizamnamede, yapılacak kazı çalışmaları sonrasında bulunan eserlerin 3'te birinin kazı çalışmasını yapan ülkeye, 3'te birinin devlete ve 3'te birinin arazi sahibine devredddiği belirtiliyor.
ANKARA'NIN HAMLELERİ
Fakat son zamanlarda Bakanlık koordinatörlüğünde akademisyenlerce gerçekleştirden yeni araştırmalar neticesinde, 1878'de Pergamon ören yerinde kazı izni verden Cari Humann'm Zeus Sunağı'nı, yapdan anlaşma öncesinde Almanya'ya göndermiş olabileceği yönünde tespitlere ulaşıldı. Türkiye, Anadolu topraklarına ait olan sunağın iadesi için 1990'lı yıllardan itibaren yoğun bir diplomasi trafiği yürütüyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı, bu doğrultuda önce yoğun bir arşiv çalışmaları gerçekleştirdi. Birçok belgenin tercümesi yaparak, kamuoyu nezdinde gerçekleştirilen imza kampanyaları ile desteklendi. Hukuki mütalaalar toplandı ve Alman tarafı de paylaşarak eserin iadesi talep edildi. Türkiye, Bergama Zeus Sunağı'nın ülkeden çıkışma yönelik olarak o dönemde gerçekleştiren uygulamaların hukuksuz olduğunu Almanya tarafına iletti. Ancak Almanya, Türkiye'nin ısrarlı belge ve bilgi talebine rağmen iki yıldır sessizliğini sürdürüyor, taleplere yanıt vermiyor.
İHTİYAR BALIKÇIYA YAKIN MARKAJ
Kültür ve Turizm Bakanlığı, ayrıca Almanya'da bulunan ve yasadışı yollarla gitmiş olduğu bilinen Konya Beyhekim Camisinin mihrabı ve aynı camiye ait pencere kanadı, Afrodisias Antik Kenti kökenli İhtiyar Balıkçı Heykeli'nin gövdekısmı, Konya'daki Hacı İbrahim Veli Türbesi'ne ait Şeyh Haşan bin İbrahim'in sandukası ve Piyale Paşa Cai'ne aitçiıii alınlık gibi eserlere ilişkin müzakerelerde sürekli olarak Alman tarafına hatırlatmalarda bulunuyor.