18 Ocak 2024 tarihli Resmi Gazete'de yer alan 8112 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Turizm Tesislerinin Niteliklerine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikle “Mobil Ev” olarak hizmet veren turizm tesislerine düzenleme getirildi. Pandemi sonrasında Türkiye genelinde hızla yayılan ve hisseli yapıları nedeniyle riskler barındıran ‘Tiny Köy’lerde konumlanan mobil evlere yönelik bir düzenleme yapılmaması ise dikkat çekti.
Resmi Gazete’de yayınlanan yönetmelikle son dönemin popüler ve alternatif konaklama/yaşam tarzı olarak sıklıkla duyduğumuz “Tiny House”lar bu yönetmelikle “Mobil Evler” olarak resmiyet kazandı. Düzenleme ile “Mobil Ev” ile ilgili tesislerin nitelikler ve şartları tanımlandı.
Eva Gayrimenkul Değerleme Kıdemli Müdürü Erdem Akyol, Resmi Gazete’de yayınlanan Turizm Tesislerinin Niteliklerine ilişkin yönetmelik ile turizm tesisleri amacıyla kayıt altına alınması ve resmi bir düzenlemeye alınması açısından önem arz ettiğini ancak tekil ve turizm amaçlı olmayan mobil ev kullanıma engel teşkil edecek bir durum oluşturmadığını vurguluyor. Bu konuda ilgili idarelerin/belediyelerin farklı uygulamaları oluşacağına dikkat çeken Erdem Akyol, yayınlanan yönetmeliğin bu türde alternatif konaklama tesislerinin kayıt altına alınması ve yasal düzenlemelerle denetleme/kontrol amacıyla önemli bir ilk adım oluşturduğunu söylüyor.
Turizm amacıyla kurulan tesislerde gerekli şartlar; Turizm Tesislerinin Niteliklerine İlişkin Yönetmeliğin Kırsal Turizm Tesisleri başlığını taşıyan 6. Bölüme “Mobil Evler” başlığını taşıyan 35/A maddesi 1. Fıkrasında artık bu tarz tesislerin konumlandırılacağı koşullar tanımlandı. “Mobil evler, tahsisli kamu taşınmazları hariç olmak üzere, imar planlarında kamping ya da kırsal/eko turizm kullanımlarına ayrılmış alanlarda düzenlenen, tamamı mobil evlerden oluşan, en az 5, en fazla 49 konaklama birimi içeren tesislerdir” denildi. Daha önce turizm tesisi amacıyla yapanlar bu düzenlemeye tabi oldu. Tesiste yer alan “Mobil Ev”lerin tamamının tescil belgesinin mal sahibi veya belge sahibi ya da işletmeci adına düzenlenmiş olması gerekirken, konaklama birimlerinin hareket kabiliyetini ortadan kaldırıcı düzenleme yapılamayacak.
"ASIL REGÜLE EDİLMESİ GEREKEN ALAN REGÜLE EDİLMEDİ"
Consera Yönetim Kurulu Başkanı Melih Şimşek, yapılan düzenlemenin asıl regüle edilmesi gereken alan olan, büyük arazilerde parseller halinde satış yapılarak oluşturulan ‘Tiny Köy’ler olarak nitelendirilen alanları kapsamadığına dikkat çekiyor.
Bu konunun Tarım ve Orman Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı olmak üzere üç bakanlığı ilgilendirdiğine dikkat çeken Şimşek şunları söylüyor:
“Mobil evler konusunda ilk harekete geçen Tarım ve Orman Bakanlığı oldu ve kendi yetki bölgelerinde bu araçların kullanımına ilişkin gerekli şartları belirledi. Şimdi Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yetki alanındaki turizm tesislerine rakip olan tesisleri regüle eden bir düzenleme yapıldı. Ancak mobil evlerin yüzde 80’ini kapsayan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın kapsamındaki tesislere düzenleme yapılmadı. İmarsız alanlara toplu halde yapılan bu tesislere belediyeler elektrik, su çekiyor. Buna izin verilmemeli ve gerekli düzenlemeler ivedilikle yapılmalı.”
ARAZİLERİN PLANLI KULLANIMI İÇİN ÖNEMLİ
Resmi Gazetede yayınlandığı gün itibarıyla yürürlüğe giren yönetmeliğe göre, Tiny House kullanımı için imar planlarında kamping ya da kırsal/eko turizm kullanımlarına ayrılmış alanlarda pansiyon işletme belgesi alınması koşulu getirildi.
EkoArazi Genel Müdürü Hakan Erilkun, uygulamanın arazilerin planlı kullanımı için büyük önem taşıdığını belirterek şunlar söyledi:
“Doğaya yerleşerek sağlıklı yaşam sürmek özellikle pandemi döneminden beri herkesin ilk hedefi. Arsa fiyatları ve inşaat maliyetleri hızla yükseldiği için tarlalara Tiny House koyarak yerleşmek arazi alıcılarının en az %60’ının ilk tercihi idi. Ancak bunu belli esaslara bağlı tutmak şart hale gelmişti. Hobi bahçelerinde olduğu gibi Tiny House’lar konusunda düzenleme yapmak da bir tür toprak reformu bizce. Çünkü doğaya yerleşmek kadar arazilerin verimli kullanımı da –özellikle gelecekte yapılacak düzenlemeler kapsamında büyük önem taşımaktadır.”
Bu düzenlemeye göre sayısı 5’ten az olmamak kaydıyla Tiny House kullanım koşulu getirdiğini belirten Erilkun, “Pansiyonculuk kapsamına dahil edildiği için en az 5, en çok 49 adet Tiny House kullanılması, her bir konaklama biriminin en az 250 metrekare büyüklüğünde olması, etrafının çevrili olması, araçların periyodik muayene zorunluluğu gibi koşullar da Tiny House’lara getirilen yeni uygulama kriterleri arasında yer alıyor. Kısacası Tiny House kullanımı artık işletmecilik esasına bağlı olarak uygulama esaslarına tabi olacak” diyor.
TURİZM AMAÇLI TESİSLERİ KAPSIYOR
Kakıcı & Şimşek Hukuk Bürosu Kurucularından Av. Elvan Kakıcı Şimşek, bu düzenleme ile bireysel olarak değil turizm amaçlı olarak kullanılan mobil ev konaklama birimlerine ilişkin yeni düzenlemeler, tanımlamalar ve şartlar getirildiğini söylüyor.
Şimşek, Yeni yönetmelikle ilgili şunları söylüyor:
“Yönetmelikte mobil ev; “İlgili mevzuata uygun şekilde O2 sınıfı tip onay belgesine sahip bir motorlu araç tarafından çekilmek üzere tasarlanmış, konaklama birimi şeklinde düzenlenmiş, içinde yaşam alanı, yatak ile banyo-tuvalet bulunan Karayolları Trafik Kanununa tabi araç” olarak tanımlanırken; apart oteller, özel tesisler, gastronomi tesisleri ve pansiyonlar gibi mobil evlere de turizm yatırım belgesi verilmeyeceği ifade edildi. Yönetmelik ayrıca konaklama tesislerinde; tek bir konaklama tesisine hizmet verecek şekilde düzenlenen özel yüzme havuzlarında büfe hizmetini de kapsayan bar mahalli, soyunma kabini, duş, kadın-erkek müşteriler için ayrı ayrı tuvalet düzenlemesi, cankurtaran ve çocuk havuzu şartları kaldırıldı. Yönetmeliğin 18. maddesinin birinci fıkrasından sonra gelmek üzere "Türün niteliklerinin belirtildiği maddede açık olarak izin verilenler hariç olmak üzere, konaklama tesislerinin konaklama birimleri, hareket kabiliyetinin ortadan kaldırılmış olup olmamasına bakılmaksızın, kısmen ya da tamamen mobil evlerden oluşturulamaz. Bu tesislere ilişkin belge talepleri reddedilir" ifadesi eklendi.”
DÜZENLEME NELERİ İÇERİYOR?
Mobil evlerin bulunacağı tesislerinin tahsisli kamu taşınmazları hariç olmak üzere imar planlarında kamping ya da kırsal/eko turizm kullanımlarına ayrılmış alanlarda düzenlenen, tamamı mobil evlerden oluşan, en az 5, en fazla 49 konaklama birimi içeren tesislerden oluşacağı belirtilen yönetmelikte bu tesislerin niteliklerine ilişkin şu kriterler belirlendi:
Konaklama birimi (mobil ev) başına en az iki yüz elli metrekarelik bir alan olacak.
Tesis alanının çit, duvar, yeşillik gibi düzenlemeler ile çevreden tecrit edilerek aydınlatılacak.Girişte konaklama birimi başına bir araç olmak üzere otopark, resepsiyon-idare ünitesi bulunacak.
Mobil evlerin tamamının tescil belgesinin mal sahibi veya belge sahibi ya da işletmeci adına düzenlenmiş olması gerekiyor.Konaklama birimleri doğal ışık alacak şekilde düzenlenecek.
Uygun tefriş elemanlarıyla rahat kullanım imkanı verebilecek şekilde dekore edilecek ve bu birimlerde yatak, kişi başı bir yastık, yastık kılıfı, çarşaf, iklim koşullarına göre pike veya yorgan, kıymetli eşya kasası, minibar, sıcak içecek hazırlanmasına imkan sağlayan donanım ve servis malzemesi, genel aydınlatma, priz, çöp kutusu, perde veya benzeri düzenleme bulunacak.
Banyolarda, vitrifiye, armatür, batarya, duş donanımı, ayna, priz, çöp kutusu, sabun, şampuan ile el ve banyo havlusu bulundurulacak. Her konaklama biriminde iki kişi konaklayabilecek.
Bu tesislerde, 14'üncü maddenin beşinci fıkrası kapsamında lokanta, alakart lokanta, kafeterya, bar salonu, pasta salonu, kafe ve kahvaltı salonu düzenlenmesi durumunda, bu ünitelerin toplam kapasitesi yüz kişiyi geçemeyecek, toplantı salonu ve çok amaçlı salon yapılamayacak.Konaklama birimlerinin hareket kabiliyetini ortadan kaldırıcı düzenleme yapılamayacak.
Bu tesislere ilişkin turizm işletmesi belgesi başvurusunda tescil belgesi ibraz edilecek.
Başvuru tarihi itibarıyla 2918 sayılı kanun kapsamında geçerli teknik muayene bulunması zorunlu olacak.
Turizm işletmesi belgesi alınmasından sonra da teknik muayenelerin yaptırıldığına ilişkin geçerli muayene belgesi Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ibraz edilecek.