Turizm işletmelerinin yeni tanıştığı bir sistem var. Bu sistemi "doğaya, çevreye, insanlara saygılı bir işletme yaparak, turizmi devam ettirmek" olarak açıklayabiliriz. Toplam 3 aşamadan oluşan sürdürülebilir turizm sertifikası almayan tesisler ilerine çeşitli yaptırımlarla karşılaşabilecek.
Dünyada sıfır emisyon ve yeşil dönüşüm hedefi, her alanda kendisini gösteriyor.
"Sürdürülebilir turizm" de çevreye ve insana duyarlı bir kavram olarak ortaya çıktı.
Bu kavram, turizmin ayrı bir bileşeni olarak değil turizmin daha sürdürülebilir hale gelmesi, ziyaretçilerin, çevrenin, çalışanların ve turizm sektörünün bir bütün halinde çalışması açısından gerekli bir yaklaşım biçimi olarak kabul görüyor.
Türkiye, 2022'de dünyanın en üst çevre ve sürdürülebilirlik platformu olan Global Sustainable Tourism Council (GSTC) ile bu amaçla bir iş birliği anlaşması imzaladı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, bu uygulama ile tüm turizm paydaşlarının katılımıyla ortak bir anlayış geliştirmek amacını güdüyor ve turizm faaliyetlerinin sürdürülebilir, çevreye duyarlı ve güvenli bir ortamda gerçekleşmesi hedefini taşıyor.
ULUSLARARASI TURİZM KRİTERLERİ
GSTC, Türkiye’de faaliyet gösteren tüm konaklama işletmelerinin Bakanlığın genelgesine istinaden sürdürülebilir turizm kriterleri belirleyen kuruluş olarak işlev görüyor.
Sürdürülebilir turizm kriterlerine geçiş 3 aşamadan oluşuyor.
BİRİNCİ AŞAMA İÇİN VERİLEN SÜRE SONA ERDİ
Birinci aşamada konaklama tesislerinin personel eğitimleri, çevreye duyarlı satın alma, misafir memnuniyeti, enerji ve doğal kaynakların takibiyle birlikte atıkların kontrol altına alınmasıyla ilgili toplam 14 farklı kriter bulunuyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, birinci aşama ile ilgili genelgesini 15 Kasım 2022 tarihinde yayınladı.
Tesislerin, bu belgeyi 31 Aralık 2023 tarihine kadar alması gerekiyordu.
İKİNCİ AŞAMANIN GENELGESİ GEÇEN AY YAYINLANDI
İkinci ve üçüncü aşamalarda ise yerel halkın desteklenmesi, kültürel miras, sera gazı emisyonları, biyoçeşitlilik, taşımacılık, hayvan sağlığı ve refahı gibi kriterler bulunuyor.
Bu aşamalarda da toplam 29 farklı kriterle turizmi bir bütün olarak ele alınıyor.
Bakanlık ikinci aşama için hazırladığı genelgeyi 25 Temmuz 2024'te paylaştı.
Birinci aşamayı geçen tesisler, şimdi ikinci aşamanın şartlarını oluşturmak için mesai harcıyor.
İKİNCİ AŞAMA İÇİN SERTİFİKA ALMA SON TARİHİ: 31 ARALIK 2025
4 ve 5 yıldızlı otellerin dışındaki oteller ve tatil köyleri, butik oteller ile özel konaklama tesislerinin 25 Temmuz 2024 tarihinde yayınlanan yeni genelgeyle 31 Aralık 2025 tarihine kadar ikinci aşama sürdürülebilir turizm sertifikası alması zorunlu hale getirildi.
4 ve 5 yıldızlı oteller ise direkt olarak üçüncü aşama kriterlerinden başlıyor.
KONUNUN UZMANI AYRINTILARI AKTARDI
Konunun uzmanlarından Barbaros Özdemir, Ensonhaber'e Türkiye'de sürdürülebilir turizm çalışmaları hakkında bilgi verdi.
"SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM İÇİN MADDİ KAZANÇ HEDEFİ BİRİNCİ PLANDA OLMAMALI"
1991 yılında turizm otelcilik eğitimi alarak sektörle tanışan ve sürdürülebilir turizm konusunda denetime girecek olan tesislere danışmanlık yapan Özdemir, sistemin tam olarak uygulanabilir olması için turizm işletmelerinin bilinçlenmesi gerektiğini belirterek, şu ifadeleri kullandı:
Ülkemizin en önemli gelir kaynaklarından biri turizm. Bu konuda henüz kurallara tam anlamıyla uyulduğunu söyleyemem. Bu sisteme tam uyum için maddiyatı birinci sıraya koymadan plan yapmak gerekiyor. Tamamen maddi gelir amacıyla turizm sektörüne yönelmiş olan grupların süreci yönetmesi mümkün görünmüyor.
"OTELİNİN RESTORANINA SANDAL KOYUP MASA YAPAN VAR"
Çalışmaları sırasında sürdürülebilir turizm genelgesi ve zorunluluk haricinde özellikle Ege ve Trakya bölgesinde geleneksel, vizyonel ve bilinçli işletmecilerle ve yönetim ekipleriyle tanıştıklarını belirten Özdemir, bu konudaki gözlemlerini şöyle dile getirdi:
Bir balıkçı köyündeki otelinin restoranına sandal koyup masa yapan, eski köy objelerini dekor olarak sergileyen, kültürel mirası yansıtan, kahvaltıda sunduğu bal, zeytin, reçel gibi ürünleri köylüsünden satın alan, müşteri memnuniyeti odaklı, dedesinden kalma taş evi butik otele çeviren, tek kullanımlık malzeme kullanmayan, evcil hayvanların refahını gözeten ve sosyal sorumluluk çerçevesinde kendi köy ilkokullarına kütüphane yapan tesisler gördük.
SERTİFİKANIN ÖNEMİ
Sürdürülebilir turizm danışmanı olarak şu ana kadar ülke genelinde toplam 195 projeye ulaşıldığını belirten Özdemir, sertifika almanın sektörde kalmak ve ceza almamak için büyük öneme sahip olduğunu vurguluyor.
Bakanlık, ikinci genelgesinde koşullara uymayan konaklama tesisleri hakkında 2634 sayılı Kanun uyarınca işlem uygulanacağına hükmediyor.
Açıklanan aşamalar için zamanında sertifika almayanları çeşitli yaptırımlar bekliyor. Yeni işletme ruhsatı alan ve 6 içinde önce Sürdürülebilir Turizm Sertifikası ve sonra da Turizm İşletme Ruhsatı almayan işletmelerin mühürlenmesi söz konusu olabiliyor.
CEZA
Özdemir, bu örneğin dışında Turizm İşletme Ruhsatı olup da Sürdürülebilir Turizm Sertifikası almayan bir otele de yakın zamanda 64 bin TL ceza kesildiğini beyan etti.
HER YIL YENİLENECEK
Türkiye Sürdürülebilir Turizm Programı'nda sertifikalar, sertifika tarihinden itibaren bir yıl geçerli. Tesislerin geçerlilik tarihine göre her yıl, sertifika geçerlilik süresi bitmeden, Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı (TGA) tarafından belirlenen koşullarda ve yetkilendirilmiş firmalar aracılığıyla yeniden sertifikalandırılma süreçlerine başlanması ve söz konusu belgelerin geçerlilik tarihine göre yenilenmesi gerekiyor.