Portekiz'de konut krizine karşı önlem paketi

Portekiz, konut kriziyle mücadele kapsamında tartışmalı "Altın Vize" programının sona erdirilmesi ve Airbnb'ler ile diğer kısa süreli tatil kiralamaları için yeni lisansların yasaklanması içeren kapsamlı bir önlem paketi açıkladı. 

Konut krizinin "artık yalnızca savunmasız aileleri değil, bütün kesimleri etkilediğini" belirten Portekiz Başbakanı Antonio Costa'nın en az 900 milyon euro değerindeki paketi kamuoyuna duyurdu. 

Kira ve ev fiyatları spekülasyonlarının önüne geçmeyi amaçlayan "Daha Fazla Konut" adlı paketteki bazı önlemlerin hızla yürürlüğe girmesi beklenirken, bazıları için meclis onayı gerekiyor. 

Batı Avrupa'nın en yoksul ülkeleri arasında yer alan Portekiz'de halk, kiraların ve ev fiyatlarının artış hızına yetişemiyor. Son dönemde bu konuda en tepki çeken politikalardan biri "altın vize" uygulaması oldu.

Uygulama, Avrupa Birliği vatandaşı olmayanlara yatırım karşılığında Portekiz vatandaşlığı ve dolayısıyla AB pasaportu sunuyor. Ancak gayrimenkul satın almak da yatırım kapsamında sayıldığından, uygulama ülkedeki ev fiyatlarını ve kiraları arttırmakla eleştiriliyor. 

Altın vize nedir, Avrupa'da hangi ülkelerde 'altın pasaport' uygulaması var?

Portekiz ‘altın vize’yi kaldırmayı düşünürken başvurularda patlama yaşanıyor

Uygulama, başlatıldığı 2012 yılından bu yana 6,8 milyar euro yatırım çekti ve paranın büyük kısmı gayrimenkule gitti.

Bir yandan konut krizi, diğer yandan AB Komisyonu'nun eleştirileriyle karşı karşıya kalan Costa yeni paket kapsamında altın vize uygulamasının sonlandırılacağını açıkladı. Halihazırda verilmiş altın vizelerle ilgili de açıklık getiren başbakan "Bu vizeler yalnızca mal sahibinin kendisinin ve soyundan gelenlerin daimi ikameti içinse ya da mülk uzun vadeli kiralama piyasasına sürülmüşse yenilenebilecektir." dedi.

Ancak sivil toplum girişimlerine göre, örneğin "Dijital Göçmen Vizesi" gibi zengin yabancıları ülkeye çekmeyi amaçlayan politikalar sürdüğü sürece altın vizenin sonlandırılması soruna çözüm sunamayabilir.

Ekim ayında uygulamaya giren Dijital Göçmen Vizesi uzaktan çalışarak yüksek gelir elde eden yabancılara yerel vergi ödemeden Portekiz'de yaşama ve çalışma imkanı tanıyor. Uygulama başka güney Avrupa ülkeleri tarafından da benimsendi.

Portekiz'in konut krizi

Geçen yıl ülkede çalışanların yarısından fazlası ayda 1,000 eurodan az kazanırken, yalnızca başkent Lizbon'daki kiralarda 2022 yılında yüzde 37 artış yaşandı. Portekiz'in yüzde 8,3'lük enflasyon oranı ise sorunu daha da kötüleştirdi.

Konut uzmanları ve sivil toplum girişimleri sorunun arka planında düşük maaşlar, kızışan emlak piyasası, zengin yabancıları yatırım yapmaya teşvik eden politikalar ve turizme bağımlı bir ekonominin yıllardır yerel halkın kiralamasını veya satın almasını zorlaştırdığı görüşünde.

Konut hakkını savunan gruplara göre hükümetin sunduğu yeni önlemler "2024'e kadar tüm Portekizlilerin kaliteli konutlara erişebilmesi vaadinin gerçekleşmesi için yetersiz. Bu gruplara göre büyük gayrimenkul yatırım fonlarının piyasanın önemli bir bölümünü kontrol ettiği "mevcut sistem" değişmediği sürece ülkenin konut krizi devam edecek.

Kaynak Euronews