Yükselen Aidatlar Site Sakinlerini Zorluyor
Konut sektöründeki yüksek aidatlar, özellikle kiracılar ve ev sahipleri arasında gerginliklere yol açıyor. Enflasyon ve artan enerji fiyatlarının etkisiyle, site yönetimleri sürekli artan giderleri karşılamak amacıyla aidatları artırmak zorunda kalıyor. Geçmişte yılda bir kez yapılan aidat artışları, şu an enflasyonist ortamın etkisiyle sık sık yapılır hale gelmiş durumda. İstanbul’daki ortalama 100 m²’lik bir dairenin aidat tutarı 2024 itibarıyla 2 bin 400 TL'ye ulaşırken, daha lüks ve merkezi bölgelerde aidatlar çok daha yüksek seviyelere çıkabiliyor. Özellikle Beşiktaş'ta 100 m²’lik dairenin aidatı 5 bin 750 TL'ye kadar yükseldi. Şişli ise 4 bin 800 TL ile en yük aidat ortalamasında ikinci sırada yer alıyor.
Eva Gayrimenkul Değerleme'nin yaptığı araştırmaya göre, İstanbul’daki aidatlar son yıllarda hızla artmış durumda. 2023’teki artış oranları ortalama yüzde 77 iken, 2024-2025 döneminde bu oranların yüzde 48,5 civarında olması bekleniyor. Aidat artışlarının sebepleri arasında özellikle personel giderleri, enerji fiyatlarının yükselmesi ve dövize endeksli maliyetlerin artması ön plana çıkıyor. Örneğin, site yöneticilerinin ve çalışanlarının maaşları ile ortak alanların bakım ve temizlik masrafları aidatlara büyük oranda yansıyor.
Eva Gayrimenkul Değerleme'nin koordinatörü Serkan Bal, "Enflasyon oranı düzelse de aidatlar düşmeyecek, çünkü giderler sabit ve her yıl artıyor" diyerek bu durumun ekonomik düzelse bile devam edeceğini vurguluyor. Ancak artış hızında bir yavaşlama olacağı tahmin ediliyor.
AİDAT ARTIŞLARININ TEMEL SEBEPLERİ
Aidat artışlarının başlıca nedenleri arasında, site görevlilerinin maaşları, enerji tüketimi ve genel bakım masraflarındaki artışlar yer alıyor. 2024 yılına gelindiğinde, asgari ücretin yüzde 30 artışının yanı sıra dövizdeki yükselişle birlikte, aidatlar genellikle bu oranları aşan seviyelerde artış gösterdi. En büyük artışlar, markalı konut projelerinde ve lüks site projelerinde yaşanırken, daha sakin bölgelerde aidat artışları nispeten düşük kalabiliyor.
Beşiktaş ve Şişli gibi bölgelerdeki yüksek aidat fiyatları, konut sahipleri ve kiracılar arasında ciddi bir mali yük oluşturuyor. Site yönetimleri de, yıllık bütçe hazırlıkları kapsamında aidatların artış hızını belirlerken, personel giderleri ve bakım masraflarını hesaba katıyor. Yılda bir kez yapılan aidat toplantılarına katılım, sakinlerin aidatları denetleyebilmesi açısından önem taşıyor. Av. Elvan Kakıcı Şimşek, aidatların yüksek olması durumunda kat malikleri kuruluna katılımın, itirazların ve gerekirse dava açılmasının önemli olduğunu belirtiyor.
BAKANLIK DÜZENLEMELERİ VE ŞEFFAFLIK GEREKİYOR
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, site yönetimlerine yönelik yeni düzenlemeler hazırlıyor. Bu düzenlemelerle birlikte, site yönetimlerinde belirli bir yeterlilik seviyesi arandığı ve şeffaflık konusunda yeni kriterlerin getirileceği bekleniyor. Emlak Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı'ya göre, bu değişiklikler ile aidatların hesaplanması sürecinde daha fazla şeffaflık sağlanması ve dolayısıyla sakinlerin ödeyecekleri tutarlarla ilgili daha fazla bilgi sahibi olmaları hedefleniyor.
İstanbul Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği (AYİDER) Başkanı Ahmet Erkurtoğlu, "Enerji tasarrufu sağlanarak ve bazı hizmetler modern sistemlerle değiştirilerek, aidatlarda düşüş sağlanabilir" önerisinde bulunuyor. Güneş enerjisi kullanımı, yağmur suyu toplama sistemleri ve elektronik güvenlik önlemleri gibi yöntemler, aidatı düşürebilecek önlemler arasında gösteriliyor.