#Tobb Patent Ve Marka Vekilleri Meclis Başkanı

Yamankaradeniz: "Coğrafi İşaretli Ürünlerde Güçlü Denetim Şart"

Türkiye, zengin kültürel mirası ve tarımsal çeşitliliğiyle coğrafi işaretli ürünler açısından büyük bir potansiyele sahip. Ancak bu değerli mirasın sürdürülebilir olması için, etkin bir denetim mekanizmasıyla güvence altına alınması gerekiyor. TOBB Patent ve Marka Vekilleri Meclis Başkanı ve Destek Patent Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Yamankaradeniz, Türkiye'de coğrafi işaret tescil süreci ve sonrasında geliştirilmesi gereken yapısal alanlara dikkat çekerek, güçlü bir denetim sistemiyle 1.600’ü aşkın coğrafi işaretli ürünün maddi değerini ve güvenilirliğini koruyabileceğimizi vurguladı. 2024 yılının Ocak-Eylül aylarında yapılan 251 coğrafi işaret başvurusuna rağmen, ülkemizdeki coğrafi işaretli ürünlerin özgünlüğünü ve kalitesini korumak için yalnızca tescilin yeterli olmadığına değinen Yamankaradeniz, denetim eksikliğinin bu ürünlerin değerini tehlikeye attığını belirtti. YAPISAL İYİLEŞTİRMELER GEREKLİ Yamankaradeniz, Türkiye'de coğrafi işaret konusunda sadece tescil sürecine odaklanıldığını, ancak yönetişim ve denetim alanlarının ihmal edildiğini belirtti. Bu üç ayaklı sürecin eş zamanlı yürütülmesinin önemi hakkında konuşan Yamankaradeniz, "Tescil süreci, sistemin ilk basamağını oluşturur. Bu aşamada ürün resmi olarak kayıt altına alınarak yasal koruma kazanır. Böylece hem ürünün özgünlüğü korunur hem de tüketiciler doğru bilgilendirilebilir. Yönetişim aşaması, tescil belgesi sahibinin sorumluluk ve yetkilerini belirler. Bu aşama, coğrafi işaretli ürünlerin ekonomik değer yaratabilmesi için kritik öneme sahiptir" dedi.  Denetim süreci konusunda ise, "Denetim mekanizması ise iç ve dış olmak üzere iki boyutlu işler ve özellikle denetim eksikliği coğrafi işaretli ürünlerin güvenilirliğini ve değerini ciddi şekilde zedelemektedir. İç denetimde üreticinin tescile uygun üretim yapması ve kendi kendini kontrol etmesi esastır. Dış denetim ise bağımsız ve yetkili kurumlar tarafından gerçekleştirilmelidir" açıklamasını yaptı. Yamankaradeniz, Avrupa Birliği ülkelerinde bağımsız ve akredite sertifikasyon kuruluşları tarafından sağlanan denetim mekanizmasının Türkiye'de yetersiz kaldığını da vurguladı. STRATEJİK ADIMLAR GELİŞTİRİLMELİ Yamankaradeniz, Türkiye’nin coğrafi işaretler açısından büyük bir potansiyele sahip olduğunu, ancak kurumsal yapının iyileştirilmesi gerektiğini belirterek bazı önerilerde bulundu: Mevcut yasal çerçeve baştan sona gözden geçirilerek eksiklikler giderilebilir. Yönetişim süreçlerinin yasal bir zemine oturtulması sağlanabilir. Bağımsız denetim ve sertifikasyon sisteminin oluşturulması için gerekli yönetmelikler hazırlanabilir. Ülke genelinde bölgesel temsilcilikleri olan merkezi bir enstitü kurulabilir. Bu enstitünün faaliyet alanı organik tarımı da kapsayacak şekilde genişletilebilir. Bu adımların atılması durumunda, Türkiye’nin coğrafi işaret tescil süreci etkin bir şekilde işleyebileceğini ve yöresel ürünlerin dünya çapında tanınır hale geleceğini belirten Yamankaradeniz, "Coğrafi işaret, yalnızca bir tescil belgesi değil, aynı zamanda kalite ve güvenin de bir göstergesidir" dedi.