Uzay Haberleri - Son Dakika Uzay Haber Güncel Gelişmeler

Güneş ile Dünya arasına yerleştirilecek bir şemsiye ve iklim krizi

Küresel ısınmaya karşı koymak için 'Güneş ile Dünya arasında yüzen bir şemsiye' fikri bilim dünyasında gittikçe yaygınlık kazanan bir argüman haline geliyor. Bu fikri savunan bilim insanları, bu 'dev parasolun' küçük ama önemli miktarda güneş radyasyonunu engelleyeceğini söylüyor ve radyasyonun yüzde 2'sinin bile perdelenmesi halinde bunun gezegeni 1,5 santigrat derece soğutmaya yeteceğini hesaplıyor. Utah Üniversitesi tarafından yürütülen yeni bir çalışmada uzayın derinliklerine toz saçılması araştırılırken, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden bir ekip de "uzay baloncuklarından" oluşan bir kalkan yaratmayı araştırıyor. Geçen yıl Hawaii Üniversitesi Astronomi Enstitüsü'nde astronom olan Istvan Szapudi, bir asteroide büyük bir güneş kalkanı bağlanmasını öneren bir makale yayınladı. Son olarak Technion-İsrail Teknoloji Enstitüsü'nde fizik profesörü ve Asher Uzay Araştırma Enstitüsü müdürü olan Yoram Rozen liderliğindeki bilim insanları da bir prototip gölge inşa etmeye hazır olduklarını söylüyorlar. New York Times gazetesine konuşan Dr. Rozen, gerekli miktarda güneş radyasyonunu engellemek için gölgenin yaklaşık bir milyon mil kare, yani kabaca Arjantin büyüklüğünde olması gerektiğini söyledi. Ancak Rozen, bu büyüklükte bir gölgeliğin en az 2,5 milyon ton ağırlığında olacağını ve bunun da uzaya fırlatılmayacak kadar ağır olacağına dikkat çekiyor. Bu nedenle Rozen ve ekibi, 'küçük gölgeliklerden oluşan' birçok perdeleme üzerinde çalışıyor. Bu güneşlikler, ışığı tamamen engellemeyecek, bunun yerine Dünya'ya hafif dağınık bir gölge düşürecek. Bu fikir ilk olarak mühendis James Early tarafından 1989 yılında ortaya atıldı. O zamandan beri iklim bilimciler bu fikir etrafında beyin jimnastiği yapıyor. Kozmolog István Szapudi, devasa ve uzaya fırlatılmasının neredeyse imkansız olacağı için, güneşliğin küçük parçalar halinde olmasını ve ağır olacağı için uzayda bir asteroide bağlanması fikrini canlandırıyor. Szapudi, yine de bunun gerçek hayatta uygulanabilir olup olmadığını kanıtlamak için "bir mühendis ordusu" gerekeceğini söylüyor. Ancak kimi bilim insanları böyle bir şeyin yağmur gibi hava olaylarını etkileyebileceğinden ve muhtemelen Dünya'nın ozon tabakasına zarar verebileceğinden endişe ediyor.

Uzaya balon yolculuğu!

Bir uzay turizmi şirketi, bilet alan müşterileri uzaya taşıyabilecek küre şeklinde bir kapsül araç tasarlıyor. ABD'li "Space Perspective" firmasının Florida'da inşa ettiği "Space Neptune" kapsülünün yapımını gösteren yeni fotoğraflar yayınlandı. "Space Neptune" tamamlandığında inanılmaz fotoğraf fırsatları için gezegenimizin yüzeyinin 30 kilometre yukarısına seferler düzenleyecek. Kapsülde yolcular için bir bar, araç içi Wi-Fi ve tuvalet olacak. Yolcular kapsülün içindeyken Dünya'nın 360 derecelik manzarasının keyfini çıkarabilecekler. 2024'ÜN SONUNDA İLK SEFER GERÇEKLEŞECEK Şirket Space Neptune'ün ilk yolcularını 2024 yılının sonundan önce ağırlayacağını umuyor ancak bu insansız test uçuşlarının nasıl geçeceğine bağlı. Şirket, yeni bir açıklamasında kapsülü "sürdürülebilir uzay yolculuğundaki en son harikası" olarak adlandırıyor. YOLCULUĞUN DETAYLARI Yolcuların içinde bulunduğu kapsül, büyük oranda hidrojen gazıyla doldurulmuş çok daha büyük bir balona bağlanacak. Balon tamamen genişletildiğinde hacmi 18 milyon fit küp olacak, bu da bir futbol stadyumunu içine alacak kadar büyük olduğu anlamına geliyor. Gaz çevredeki havadan daha hafif olduğundan balon altındaki kapsülle birlikte Dünya atmosferi boyunca yavaşça yükselecek. Firma kapsülün Dünya atmosferinin yüzde 99'unun üzerinde dengeye ulaşacağını ve burada "su üzerinde yüzen bir buz küpü" gibi yüzeceğini söylüyor. Yolculuk sırasında yolcular her yönde 450 mil kadar mesafeyi görebilecek. Uçuş boyunca yolculara kahvaltı verilecek, içecek sipariş edebilecek ve konforlu uzanma koltuklarında arkalarına yaslanarak özel manzaraların tadını çıkarabilecekler.

NASA astronotu uzaydan Nemrut ve Tatvan’ı fotoğrafladı

Amerika Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) astronotlarından Andreas Mogensen, uzaydan Bitlis’in Tatvan ilçesi, Nemrut Krateri ve Van Gölü’nün aynı karede yer aldığı muhteşem bir fotoğraf karesi çekti. Her yıl binlerce yerli ve yabancı turistin ziyaret ettiği mükemmeliyet ödüllü Nemrut Krater Gölü, NASA astronotlarının da ilgisini çekti. Yeryüzü ve gökyüzünden büyük beğeni toplayan Nemrut Kalderası, NASA astronotlarından Andreas Mogensen tarafından uzaydan fotoğraflandı. NASA web sayfasındaki astronot çekimleri bölümünde paylaşılan fotoğraf karesi büyük beğeni topladı. Astronot Andreas Mogensen tarafından 23 Kasım 2023 tarihinde 12.30 saatlerinde çekildiği bilgisi paylaşılan fotoğraf karesinde Tatvan ilçesi, Nemrut Krateri ve Van Gölü aynı karede yer aldı. Mükemmeliyet ödüllü Nemrut Kalderası’nın beyaz gelinliğini giyen muhteşem görüntüsü kendine hayran bırakırken, kalderanın eteklerinde yer alan Tatvan ilçesini saran Van Gölü görüntüsü de doğal bir güzellik sundu. NASA tarafından “Nemrut Dağı Turkey” notuyla paylaşılan fotoğraf karesi, sosyal medyada da kısa sürede büyük beğeni topladı. “İlçemizin doğal güzelliklerini yerinde görmeye davet ediyoruz” AASA astronotunun uzaydan çekmiş olduğu fotoğraf ile ilgili değerlendirmede bulunan Tatvan Kaymakamı Dr. Remzi Demir, mükemmeliyet ödüllü Nemrut Krater Gölü’nün astronotların da ilgisini çekmesinin bölge adına sevindirici olduğunu söyledi. Bölgenin birçok doğal güzelliğe sahip olduğunu, Nemrut Krater Gölü’nün de bunlardan biri olduğunu kaydeden Kaymakam Demir, “Uzaydan bile bu kadar güzel görünen bir kalderamız ve en az bu kalderamız kadar güzel olan daha birçok doğal güzelliğimiz var. Bu doğal güzelliklerden biri olan Nemrut Kalderamız, doğal güzelliğiyle kendine hayran bırakmakta ve her yıl binlerce yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret edilmektedir. Bu anlamda herkesi ilçemizin bu doğal güzelliklerini yerinde görmeye davet ediyoruz. İnşallah bizlerde yaptığımız ve yapacağımız tanıtım faaliyetleri ile bölgemizi daha çok tanıtmaya ve her anlamda daha çok görünür kılmaya devam edeceğiz” diye konuştu. İlçe sakinleri ise Nemrut Krater Gölü’nün doğal güzelliğini uzaydan fotoğraflayan NASA astronotu Andreas Mogensen ve astronot arkadaşlarını Nemrut Krater Gölü’nün güzelliğini yerinde görmek için ilçeye davet etti. Bölge, NASA astronotlarının sık sık ilgisini çekerken, geçtiğimiz yıllarda yine NASA astronotları tarafından çeken ve NASA’nın düzenlediği çevrim içi fotoğraf yarışmasında uzaydan çekilen Van Gölü fotoğrafı birinci seçilmişti.

Uluslararası Uzay Konferansı Antalya'da Yapılacak

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Kacır, Dünyanın en büyük uzay konferansı Uluslararası Uzay Konferansı'nın Antalya’da yapılacağını duyurdu. Kocaeli'nin Gebze ilçesinde yer alan Bilişim Vadisi'nde düzenlenen "Büyütech Türkiye'nin İlk Kamera Sistemleri Üretim Tesisi Açılış Töreni"nde konuşan Kacır, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'den güzel bir haber aldığını, bunu paylaşmak istediğini belirtti. Uluslararası Uzay Konferansı'nın, dünyada gerçekleşen en büyük uzay etkinliği olduğuna işaret eden Kacır, şunları kaydetti: "Bu konferans bu yıl Azerbaycan'da, Bakü'de gerçekleşiyor. Biz 2026'da bu büyük etkinliğin Türkiye'de, Antalya'mızda gerçekleşmesi için aday olmuştuk ve bu adaylık süreciyle ilgili bir yarış içindeydik. Az önce arkadaşlarım arayarak bildirdiler ki, Türkiye'miz bu yarışı kazandı ve 2026'da dünyanın en büyük uzay kongresine Antalya ev sahipliği yapacak. Ülkemize, milletimize hayırlı olsun. İnanın bu bizim ortak başarımızdır, ortak iftihar kaynağımızdır. Az önceki konuşmalarda herkes aslında bu başarı hikayesinde hep birlikte nasıl başardığımızı çok nezih, çok zarif ifadelerle paylaştı." Bakan Kacır, Türkiye'nin geleceğine inanan herkesin böylesi başarılarda çok büyük katkısı olduğunu vurgulayarak, "Zira bu başarılar, Türkiye'nin, Cumhuriyet'imizin ikinci yüzyılına, Sayın Cumhurbaşkanı'mızın iddiası ve ifadesiyle Türkiye Yüzyılı'na adım atarken işte hep birlikte inşa ettiğimiz bilim, AR-GE, inovasyon ekosisteminin, girişimcilik ekosisteminin başarısıdır. Bu başarılar bugüne kadar gerçekleştirdiğimiz başarıların dünya tarafından dikkatle takip edilmesinin neticesinde elde ettiğimiz başarılardır. Ben inanıyorum ki, hep birlikte Türkiye Yüzyılı'nda çok daha büyük işlere imza atacağız" ifadelerini kullandı.

Uzayda çöpünü toplamayan şirkete ilk defa ceza kesildi

Dish Network adlı Amerikan uydu şirketi, uzay da bıraktığı çöp nedeniyle ceza yiyen ilk şirket oldu. Şirket, eskiyen uydularını uzayda yanlış yerde bıraktığı için Amerikan telekomünikasyon düzenleyici kurumu Federal İletişim Komisyonu (FCC) tarafından 150 bin dolar para cezasına çarptırıldı. Komisyon'un İcra Bürosu Başkanı Loyaal Egal, uzay çöpü konusunda bir dönüm noktası olan cezanın komisyonun hayati önem taşıyan uzay atığı kurallarını uygulamak için güçlü bir yaptırım yetkisine ve kabiliyetine sahip olduğunu açıkça ortaya koyduğunu vurguladı. Komisyondan yapılan açıklamaya göre Dish'e 2002 yılından bu yana 122 kilometre irtifada yörüngede bulunan EchoStar-7 adlı uydunun "yörüngeden düzgün bir şekilde çıkarılmaması" nedeniyle ceza kesildi. Şirket, komisyonla vardığı anlaşmaya göre uyduyu operasyonel yörüngeden çıkararak yaklaşık 300 kilometre uzağa taşımayı taahhüt etmişti. Atıklar uzay araçları için potansiyel tehlike Birleşmiş Milletler'e bağlı Dış Uzay İlişkileri Ofisi'ne göre yörüngede bir bilye büyüklüğünde yarım milyon ve yaklaşık bir milimetre ölçülerinde yüz milyon atık parçası bulunuyor. Bu atıklar, uzay araçları için potansiyel bir tehlikeli olarak görülüyor. Aralık 2022'de Uluslararası Uzay İstasyonu'na (UUİ) kenetlenen bir Soyuz MS-22 kapsülü küçük bir göktaşının çarpması sonucu hasar görmüştü. 2022 yılının başlarında bir Çin uydusu, Pekin'in "son derece tehlikeli" olarak nitelendirdiği bir olayda, bir önceki yıl imha edilen bir Rus uydusunun enkazı tarafından sıyrıldı. BM'ye göre yörüngedeki 14 bin uydunun yaklaşık yüzde 35'i son üç yılda fırlatıldı ve önümüzdeki on yıl içinde 100 bin uydunun daha fırlatılması bekleniyor.

Uzay turizminde neler oluyor?

Uzay teknolojileri konusunda çok önemli gelişmeler oluyor. Son haftalarda yazdığım üzere, gerek Çin gerek Hindistan uzay çalışmalarında ve Ay’a gidiş konusunda son derece atak çalışmalar yapıyor. NASA ise 2026 yılına kadar Ay’a tekrar insan göndermeyi planlıyor. Gerek Çin gerek Rusya ise 2030 yılından itibaren Ay’da müşterek üs kurmayı planlıyorlar. Yani gerçek anlamda bir uzay yarışı söz konusu. Her ne kadar ülkemiz daha bu yarışa girememiş olsa bile bu gelişmeleri yakından takip etmek hepimiz için çok önemli. HERKES İÇİN ERİŞİLEBİLİR UZAY Bir diğer önemli konu da sivil uzay çalışmaları ve uzay turizmi. Özellikle uzay turizmi tıpkı ikinci dünya savaşından sonra havaalanlarının yaygınlaşmasından ötürü sivil havacılığın gelişmesi gibi şimdi de sivil uzay çalışmalarının gelişmesine ve aynı zamanda uzaya gidiş maliyetlerinin düşmesine yol açacaktır. Bu da uzayın herkes için daha erişilebilir olmasını sağlayacaktır. Şimdiden başta milyonlarca dolar fiyat biçilen sivillerin uzaya gidiş maliyeti ciddi anlamda düşerek yüz binlerce dolar seviyesine inmiştir. Eğer sivil uzay çalışmaları biraz daha yaygınlaşırsa 5 yıl içinde okyanus ötesi deniz gezisi ile aynı fiyatlara yaklaşması söz konusu olabilecektir. Uzay turizmi, özel şirketler tarafından sunulan ve uzay yolculuğunun sadece profesyonel astronotlara değil, herkese açık hale gelmesini sağlayan bir endüstridir. Uzay turizmi, 2023 yılı itibarıyla hala nispeten yeni bir sektör olmasına rağmen, son yıllarda önemli bir gelişme göstermiştir ve gelişmeye devam etmektedir. ÜÇ BÜYÜK OYUNCU 2023 yılının en önemli uzay turizmi gelişmelerinden biri, Virgin Galactic’in ikinci turistik uzay uçuşunu gerçekleştirmesidir. Bu uçuş, 80 yaşındaki eski bir olimpiyat sporcusu da dahil olmak üzere, farklı yaş gruplarından ve mesleklerden uzay turistlerini uzaya taşıyarak uzaya erişimi daha mümkün kılmıştır. Uzay turizmi sektöründeki diğer gelişmeler arasında, Virgin Galactic’in uzay uçuşlarının fiyatını düşürme planları ve Blue Origin’in uzay turizmi için yeni bir roket ve uzay aracı geliştirme çalışmalarıda yer almaktadır. Şu an sivil uzay turizmi sektöründe üç büyük oyuncu olarak Tesla ve Twitter’ın (X) sahibi Elon Musk’a ait olan SpaceX, Richard Bronson’un kurduğu Virgin Galactic ve Amazon’un sahibi Jeff Bezos’un kurduğu Blue Origin şirketi yer almaktadır. Bunların dışında irili ufaklı birçok firma da uzay turizmi ve sivil uzay çalışmaları konusunda hızla çalışmalar yapmaktadır. 1 TRİLYON DOLARLIK DEV ENDÜSTRİ Uzay turizmi sektörünün önümüzdeki yıllarda önemli bir büyüme göstermesi beklenmektedir. Hazırlanan bir rapora göre, uzay turizmi sektörü 2030 yılına kadar uzay endüstrisi 1 trilyon dolarlık bir hacme ulaşacaktır ve bu birçok firmanın iştahını kabartmaktadır. Uzay turizmi, henüz yeni bir sektör olmasına rağmen, oldukça hızlı bir şekilde büyümekte ve diğer alt sektörlere de ışık tutmaktadır. Uzay turizmi şirketlerinin artan rekabeti, uçuş maliyetlerinin düşmesine ve uzay turizminin daha da yaygınlaşmasına olanak sağlayacaktır. UZAY OTELİ Uzay turizmi, ayrıca insanların uzayı keşfetme ve yeni deneyimler yaşaması fırsatını sunan bir sektördür. Uzay turizminin gelişmesi, uzayın daha erişilebilir hale gelmesine ve insanlığın uzaydaki varlığının genişlemesine katkıda bulunacaktır. Uzay turizmi ve sivil uzay çalışmaları deyince sadece uzaya uçuş gelmemeli diğer uzay ile ilgili faaliyetler de akla gelmelidir. Mesela Orbital Corporation şirketi 2027 yılından itibaren uzayda bir oteli faaliyete sokacaktır böylece parası olan muhtelif turistler dilerlerse uzayda otelde birkaç gece kalarak hem çekimsizliği hem uzay ortamını tadabileceklerdir. PARSELLENEN MADENLER Bunlar dışında uzay teknolojileri deyince akla gelen uzay madenciliği üzerine çalışan birçok firma vardır. Birçok kimsenin aklına gelmez ama uzay özel sektörü denince en önemli Avrupa ülkesi Lüksemburg’dur. Birkaç yıl evvel çıkardığı uzay yasası ile uzay konusunda çalışacak şirketlere çok özel teşvikler sağlamış ve özellikle uzay madenciliği konusunda çalışacak firmalara özel sübvansiyonlar da vermiştir. Burada amaç Lüksemburg’un bir anlamda uzay borsası ve uzay özel sektörünün merkezi olmasıdır. Bu da ileride Avrupa’nın en küçük ülkelerinden biri olan Lüksemburg’a çok özel avantajlar sağlayacak ve tıpkı Londra’nın dünyanın finans merkezi olması gibi Lüksemburg’un da dünya uzay endüstrisini etkileyen bir merkez olmasını sağlayacaktır. Daha şimdiden muhtelif şirketler uzayda bulunan kaynakları parsellemiş ve sadece bununla yetinmeyip gelecek yüz yıl için uzay kaynaklarının paylaşım planlamalarını yapmışlardır. Her ne kadar BM kararı ile uzay tüm insanlığa ait olsa da başta ABD olmak üzere birçok ülke bu kararı tanımamakta ve kim önde giderse kaynaklara o sahip olur felsefesi ile hareket etmektedir. ARTIK İSTİKBAL UZAYDA Bu anlamda ülkemizin de hızla özel sektörü bu çalışmalara kanalize olmalı ve dünyada bu konuda çalışan firmalara benzer şekilde yatırımlar yapmalı ve çalışmaya başlamalıdır. Tıpkı Lüksemburg devletinin yaptığı gibi ülkemizde bu konuda çalışan firmalara çok özel teşvikler vermeli ve devlet-özel sektör-üniversiteler işbirliğinde ülkemizde hızla uzay kaynaklarına erişebilen ve söz sahibi olan bir ülke olmalıdır. Unutmamak gerekir ki bu konularda geç kalınırsa diğer ülkeleri yakalamak çok zor olabilir ve ülkemizin milli menfaatleri için geri dönülmez hak kayıpları olabilir. Tıpkı Mavi Vatan gibi Uzay Vatan kavramı da hızla ön plana çıkmalı ve tüm milli menfaatlerimiz korunmalıdır. (Bu arada okurlarıma küçük bir dipnot: Uzay Vatan kavramını ilk kez ben 2015 yılında Ulusal Kanal ekranlarında söyledim ve 2018’den sonra bu terimin yaygınlaşması için özel çaba sarf ettim). Atatürk’ün çok önemli sözü olan “İstikbal göklerdedir” artık bir nevi “İstikbal uzaydadır” anlamında diğer devletler tarafından da ciddi bir hedef olarak konulmuştur ve ülkemizin çıkarları da bunu gerektirmektedir.

Uzaya turistik uçuş: 90 dakikalık uçuş 12 milyon TL

İngiliz iş insanı Richard Branson'un Virgin Galactic şirketi, uzaya ikinci kez turistik yolculuk gerçekleştirdi. Unity adlı uzay aracı, yerden 13 kilometre yükseklikte taşıyıcı uçaktan ayrılarak motorunu ateşledi. Saniyeler içinde ses hızını aşan araç, uzay sınırına yani 85 kilometre irtifaya çıktı. Emniyet kemerlerini çözerek koltuklarından kalkan uzay turistleri yerçekimsiz ortamın keyfini çıkardı. Yaklaşık 15 dakikalık dönüş yolculuğunun ardından uzay aracı, ABD'nin New Meksiko eyaletindeki piste yumuşak bir iniş yaptı. Ünlü milyarder Richard Branson’ın uzay turizmi şirketi, bundan böyle her ay uzaya turist göndermeyi planlıyor.

Virgin Galactic uzaya ilk kez turist taşıdı

İngiliz işadamı Richard Branson’a ait Virgin Galactic, ilk kez uzaya turist taşıdı. Uzaya giden yolcular arasında anne ve kızı da yer aldı. Öte yandan uzaya bilet fiyatı son zamların ardından 450 bin dolara ulaştı. Uzay aracı üreticisi ve uzay turizmi şirketi olan Virgin Galactic, geçtiğimiz haziran ayında gerçekleştirdiği ilk ticari uçuşunun ardından ilk kez turistleri uzaya taşıdı. ABD’nin New Mexico eyaletinde bulunan Spaceport America’dan yerel saatle 08.30'da kalkış yapan Eve olarak bilinen taşıyıcı uçakla havalanan uzay aracı VSS Unity, 15 kilometre yükseklikte Eve’den ayrılara motorlarını ateşledi. Unity, daha sonra kendi motorlarıyla yeryüzünden 85 kilometre yüksekliğe çıkarak yerçekimsiz ortama ulaştı. Turistler, yaklaşık 5 dakika yerçekimsiz ortamı deneyimleme fırsatı buldu. Yaklaşık 90 dakika süren uçuşun ardından VSS Unity başarılı şekilde Spaceport America’ya iniş yaptı. Uzaya seyahat eden ilk anne-kız ünvanını aldılar Uzay aracında turist olarak bir yarışmada bilet kazanan 18 yaşındaki Anastatia Mayers ve annesi Keisha Schahaff'ın yanı sıra uçuş için bilet satın alan 80 yaşındaki eski İngiliz Olimpiyat sporcusu Jon Goodwin yer aldı. Goodwin, uzaya çıkan ilk olimpik sporcu ve ikinci parkinson hastası olarak, 18 yaşındaki Mayers uzaya giden en genç ikinci insan olarak kayıtlara geçti. Mayers ve annesi Schahaff ise, uzaya seyahat eden ilk anne-kız ünvanını aldı. İlk ticari uçuş geçtiğimiz ay yapılmıştı Geçtiğimiz ay Virgin Galactic, İtalyan Hava Kuvvetleri ve İtalyan Ulusal Araştırma Konseyi tarafından parası ödenen bir uçuşla üç kişiyi uzaya götürerek ilk ticari uçuşunu başarıyla tamamlamıştı. Branson uzaya çıkan ilk milyarder unvanına sahip olmuştu Virgin Galactic'in sahibi İngiliz işadamı Richard Branson, Temmuz 2021’de altı kişilik bir ekip ile uzaya uçmuş ve "uzaya çıkan ilk milyarder unvanı"nın sahibi olmuştu. Uzay seyahati için 800 kişi sırada Şu ana kadar Virgin Galactic şirketiyle uzaya gitmek için 800 kişi bilet satın alırken, bilet fiyatı son zamların ardından 450 bin dolara ulaştı.

#Uzay