Zeytin ve ekmek kitapları Dünya Kitap Yarışması’nda

Gourmand World Cookbook Award 2019’da dünyanın en iyi peynir kitabı seçilen “50 Peynirli Şehir Balıkesir” kitabının ardından Balıkesir’in zeytin ve ekmek varlığının kayıt altına alındığı gastronomi kültür serisinin devamı “Zeytin Ülkesi Balıkesir” ve “Ekmek Şehri Balıkesir” kitapları da 2023 Gourmand Awards’da finale kaldı.
“Zeytin Ülkesi Balıkesir” ve “Ekmek Şehri Balıkesir” Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanı Yücel Yılmaz’ın gastronomik kültürel değerlerini kayıt altına alarak geleceğe taşıma vizyonu ve desteğiyle, Neşe Aksoy Biber ve Berrin Bal Onur tarafından yazıldı.
2020-2023 yılları arasında yazılan kitapların amacı kadim gıdalar zeytin ve ekmeğin, peynirde olduğu gibi Balıkesir’deki varlığına ışık tutarak, geleceğe aktarımının sağlanması ve uluslararası değere dönüşmesi için öncü çalışmalara ilham olması. Yarışma kapsamında Food Festival Gıda Sempozyumu’nda Türkiye’nin zengin mutfak kültürünü ve kadim gıdalarının Balıkesir üzerinden anlatılacağı sunum yazarlar tarafından yapılacak. Dereceye giren kitaplar için, ödül töreni 27-29 Kasım tarihlerinde Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da gerçekleştirilecek.

Gourmand Ödülleri
1995 yılından bu yana düzenlenen “Gourmand Ödülleri”, 205 ülkenin katıldığı, yemek kültürüne yönelik tek uluslararası yarışma. Her yıl dünyanın en iyi kitaplarının seçildiği Gourmand Ödülleri, gastronomi yazarlarını, şefleri, yemek kültürü uzmanlarını, öncü kurum, kuruluş ve yayıncıları bir araya getiren dünyanın en önemli gastronomi etkinliklerinden biri. Her yıl dünyanın farklı bir ülkesinde gerçekleşen uluslararası etkinlik bu yıl 27-29 Kasım tarihlerinde Riyad’da Suudi Bayram Yemekleri Festivali kapsamında düzenleniyor. Festival kapsamında gerçekleşecek sunumlarda Balıkesir şehirdeki kadim gıdalar üzerinden Anadolu yemek kültürünü paylaşacak.

"50 Peynirli Şehir Balıkesir"
Balıkesir’in yöresel ve geleneksel peynirlerinin kayıt altına alındığı “50 Peynirli Şehir Balıkesir” kitabı uluslararası kitap yarışması Gourmand Cookbook Award 2019’da peynir ve süt ürünleri kategorisinde dünyanın en başarılı kitabı seçildi. Balıkesir’in köklü peynir ve kültürel çeşitliliğini kayıt altına alma amacıyla, iki yıl süren gezi, araştırma inceleme ile hazırlanan “50 Peynirli Şehir Balıkesir” yarışmada Almanya, İsviçre, Kanada, Fransa gibi ülkelerin içinde yer aldığı 12 finalist arasından birinciliğe ulaştı.
Balıkesir Büyükşehir Belediyesi desteği, yazarlar Berrin Bal Onur ve Neşe Aksoy Biber’in araştırma, gezi, inceleme çalışmaları gerçekleştirilen “50 Peynirli Şehir Balıkesir” şehrin süt ürünlerindeki kültür ve geleneklerini, köklü geçmişini, peynir zenginliğini kayıt altına almak ve gelecek nesillere aktarmak amacıyla yazıldı. “50 Peynirli Şehir Balıkesir” kitabı ile özgün kaynaklara dayalı bilimsel temelli bir çalışma ortaya konuldu. Çalışmalar sırasında sayısı 50’yi bulan peynirle birlikte pek çok yerel-geleneksel ürün tespit edildi, bu keşif ve tespitler tarih, coğrafya, insan birlikteliğinin ortaya çıkardığı kültürel dokularla birlikte, yüzlerce yazılı ve sözlü kaynak, 250’den fazla görselle desteklenerek aktarıldı. Kitabın İngilizce baskısı da yapıldı.

"Zeytin Ülkesi Balıkesir" kitabı
2019-2021 yıllarını kapsayan saha çalışması ile tamamlanan kitap, zeytinin bölgedeki mevcut durumu, Balıkesir için değerini, potansiyelini, kültürel birikimini kayıt altına almak amacıyla yazıldı. Küçük aile üreticilerinden kooperatiflere, zeytin işletmelerinden makine üreticisine, tayfasından kahyasına, tadım uzmanından laboratuvarlarına, zeytinin değip dokunduğu ahşap atölyelerinden sabunhanelere, pirina fabrikalarından müzelere, satış noktalarından restoranlara uzanan tüm değer zincirinde yüzlerce görüşme yapılarak, Balıkesir’in ardında saklı tuttuğu zeytin dünyası kitabın sayfalarına yansıdı. Yazılı ve sözlü 300’den fazla kaynakla desteklenen kitaba pek çok şair, yazar, değerli akademisyen katkı sağladı. Zeytinle ilgili yapılmış bilimsel çalışmalardan, birbirinden kıymetli kitaplardan edinilen bilgiler, uzman ve saha görüşmeleriyle birleştirilip geçmiş, bugün ve geleceği yansıtacak bir kitap içeriğine ulaşıldı. Kitap, İngilizce baskısıyla uluslararası platformlarda da yerini almak üzere, 2022 yılında basımı tamamlandı.

"Ekmek Şehri Balıkesir"
Buğdayın anavatanı kimliği ile üzerinde yaşayan halkların bilgelikle ekmeğin sırlarına hakim olduğu, binbir çeşit lezzetin yuvası olmuş, geçmişten bugüne gıdanın geleceğine de yön veren Anadolu ekmeklerinin Balıkesir şehri üzerinden anlatıldığı kitap, 2020-2022 yıllarını kapsayan saha çalışması ile tamamlandı. Ekmeğin bölgedeki mevcut durumuna bakarak, Balıkesir için değerini, potansiyelini, kültürel birikimini kayıt altına alma amacıyla hazırlanan kitap 2023 yılında basıldı.
Ekmekle ilgili yapılmış bilimsel çalışmalardan, birbirinden kıymetli kitaplardan edinilen bilgiler, uzman ve saha görüşmeleriyle birleştirilerek, geçmiş, bugün ve geleceği yansıtacak bir içerikte hazırlandı. Balıkesirli aileler ve yerel fırınlar aracılığıyla 20 ilçesinde yaşayan farklı halkların sürdürdükleri geleneksel ekmek reçetelerine yer verilen kitapta, 62 ekmek toplam 172 reçete kayıt altına alındı.
Hayatta kalmanın sırrını saklayan ekşi mayaları, değirmenleri, atalık tohumlarıyla, toprağın insanoğlu ile ilişkisinin en önemli anlatıcısı ekmek Balıkesir’in özgün reçetelerinde kitabın sayfalarında ihtişamını korumaya devam edecek.

Yazarlar
Berrin Bal Onur ve Neşe Aksoy Biber peynir ile ilgili yolculuklarına 2000 yılında İstanbul’da açtıkları Antre Gourmet ile başladılar. Yazarlar ilk olarak 2015 yılında yayınlanan “Peynir Aşkına” kitapları ile Gourmand Cookbook Award Best in the World’de yarışmaya hak kazanarak Türkiye temsil ettiler. Ardından “50 Peynirli Şehir Balıkesir” ile Türkiye’de bir ilki gerçekleştirerek, bir şehrin peynir çeşitliliğini kayıt altına alınmasına ve peynir envanterinin çıkarılmasına imkân sağladılar. 50 Peynirli Şehir Balıkesir kitabı 2019 yılında Gourmand Awards’da dünya birincisi seçildi. Yazarların hazırladıkları Zeytin Ülkesi Balıkesir-Balıkesir ve Ekmek Şehri Balıkesir kitapları 2023 yılında yayınlandı.