Turizm sektörü, küresel ölçekteki sosyo-ekonomik değişimlerden, teknolojik ilerlemelerden ve uluslararası vakalardan etkilenerek sürekli evrim geçirmektedir. Bu değişimlerin bir sonucu olarak, turist profilleri çeşitlenmekte ve yeni seyahat eğilimleri ortaya çıkmaktadır. Bu yazıda, yeni turist profilleri ve seyahat alışkanlıklarına birlikte kısaca göz atalım.

Dijital Göçebeler

Dijital göçebeler, internet erişimi aracılığıyla dünyanın herhangi bir noktasından çalışabilen bireylerdir. Pandemi döneminde uzaktan çalışmanın artmasıyla birlikte, dijital göçebelik kavramı çeşitli sektörlerde yaygınlaşmıştır. Teknoloji ve internete erişim konularına büyük önem veren dijital göçebeler, iş ve seyahati birleştirerek, uzun süreli konaklamaları tercih etmektedirler. Bu tercihlerini belirlerken güvenilir internet, teknolojiye erişim kolaylığı, dijital imkanlar, uzun süreli konaklamalarda pratiklik ve rahat çalışma alanları gibi faktörleri göz önünde bulundurmaktadırlar. Kısa süreli turistlerden farklı olarak, dijital göçebeler yerel kültürle daha derinlemesine etkileşimde bulunarak, yerel ekonomiye olumlu katkılar sağlamaktadır.

Spiritüel Turistler

Spiritüel turistler, ruhsal ve manevi deneyim arayışıyla seyahat eden bireylerdir. İçsel huzur arayışı, hayatın anlamını keşfetme, kişisel gelişim, aydınlanma, ruhsal yenilenme, ruhsal şifa ve metalaşan dünyadan kaçış gibi hedefler, bu turistlerin temel seyahat motivasyonlarını oluşturur. Meditasyon, yoga, dini veya spiritüel şifa ritüelleri, enerji ve nefes çalışmaları, ruhsal terapiler, inzivaya çekilme ve doğa yürüyüşleri gibi aktivitelerle ilgilenirler. Genellikle Hindistan, Nepal, Tibet, Peru, Tayland ve Endonezya gibi destinasyonları tercih ederler. Bu destinasyonlar, genellikle otantik manevi ve kültürel mirasları koruyarak, çeşitli spiritüel aktiviteler sunarlar.

Astro Turistler

Antik Mezopotamya'dan beri insanlık, gökyüzüyle yakın bir ilişki içinde olmuştur. Tarımsal döngülerin belirlenmesi, yönetim otoritesinin güçlendirilmesi, toplumsal yapı ve inançların oluşturulmasında gökyüzündeki takım yıldızları ve gezegenler sürekli olarak gözlemlenmiştir. Ancak günümüzde insanlar, genellikle akıllı telefonlara odaklanarak yerdeki faaliyetlere daha fazla dikkat ederken, astro turizm ise gökyüzünün gizemlerini keşfetmeyi amaçlayan bir turizm türü olarak öne çıkmaktadır. Astro turistler, astronomiye ilgi duyan ve gökyüzünün dilini çözmeye meraklı bireylerdir. Bu kişiler genellikle karanlık bölgelerdeki yıldız gözlemi, gök cisimlerinin fotoğraflanması, gök olaylarını izleme gibi etkinliklerin yapıldığı yerleri ziyaret etmektedirler. Günümüzde gece müzeciliğinin de popüler hale gelmesiyle birlikte, astro turizm turist rehberlerine yeni bir uzmanlık alanı sunmaktadır.

Gönüllü Turistler

Gönüllü turistler, seyahatleri sırasında gönüllülük projelerine katılarak yerel topluluklara ve çevreye katkıda bulunmayı amaçlayan bireylerdir. Sosyal sorumluluk bilinciyle hareket eden bu turistler, eğitim, ekolojik alanlar, tarım, sağlık, çevre koruma, toplumsal kalkınma gibi alanlarda gönüllülük faaliyetlerine katılarak seyahatlerini "anlamlı deneyimler" haline getirirler. Bu gönüllülük faaliyetleri genellikle uzun süreli konaklamaları ve yerel halkla iletişim kurmayı gerektirir. Bu sayede, yerel toplulukların kalkınmasına ve çevrenin korunmasına doğrudan katkı sağlanır. Destinasyon yöneticileri, gönüllülük projeleri ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yaparak, bu tür turistlerin ilgisini çekebilirler.

Influencer Turistler

Sosyal medyanın hayatımıza hızla girmesi, turizm sektöründeki pazarlama faaliyetlerini değiştirerek "influencer" adı verilen bireylerin ortaya çıkmasına neden oldu. Ürünleri tanıtarak gelir elde eden bu influencerlar, seyahat deneyimlerini sosyal medya platformlarında paylaşarak turizm sektöründe etkili hale geldiler. Influencer turistler, destinasyonlar, oteller, restoranlar ve antik kentler gibi yerlerdeki deneyimlerini fotoğraf ve videolarla belgeleyerek geniş bir kitleye ulaşmayı hedeflemektedir. Bu turistler için önemli olan etkileşim verileri (beğeni, izlenme, kaydetme) olduğu gibi, estetik açıdan çekici yerlerde deneyimler yaşamak da önemlidir. Takipçileri de seyahat planlarını yaparken, influencer turistlerin deneyimlerinden etkilenirler. Bu nedenle, turizm destinasyonları ve işletmeleri, influencer turistlerle işbirlikleri yapmak için sosyal medya stratejileri geliştirmelidirler.

Kültürel Gezginler

Kültürel gezginler, seyahat ettikleri sırada farklı kültürleri, gelenekleri, adetleri ve yaşam tarzlarını deneyimlemeyi tercih eden turistlerdir. Bu turistler, tarih, sanat, geleneksel el sanatları, müzik, yerel festivaller, ritüeller ve mutfak kültürü gibi unsurlarla ilgilenirler. Yerel halkla etkileşime geçmek ve onların günlük yaşamlarına tanıklık önemlidir. Bu turistler için, yerel rehberlerin bilgisi ve otantik deneyimler sunan tur programları oldukça önemlidir.

Gastro Turist (Foodie Turistler)

Gastronomi turistleri, seyahat ettikleri sırada yeni lezzetler keşfetmeyi ve yerel mutfak kültürünü deneyimlemeyi seven kişilerdir. Yerel restoranlar, pazarlar, şarap bağları ve yemek festivalleri gibi mekanları ziyaret etmeyi tercih eden bu turistler, seyahatlerini gastronomik deneyimlere göre planlarlar. Çünkü yemek kültürüne olan ilgileri onları yemek kurslarına katılmaya, şeflerle tanışmaya ve yerel yemek tariflerini yerinde öğrenmeye çeker. Yerel üreticilere ve çiftçilere ekonomik katkı sağlamak için destinasyonlar, yerel mutfak kültürünü tanıtarak, yerel ve özgün gastronomi etkinlikleri düzenleyerek turistlerin ilgisini çekebilir.

Macera Arayan Turistler

Macera arayan turistler, adrenalin dolu ve heyecan verici aktiviteleri tercih eden, fiziksel ve zihinsel sınırlarını zorlamayı seven bireylerdir. Bu turistler, doğa sporları, ekstrem sporlar ve keşif gezileri gibi etkinliklere büyük ilgi gösterirler. Dağcılık, rafting, skydiving, kaya tırmanışı, dalış, safari gibi aktiviteler genellikle tercih ettikleri aktiviteler arasındadır. Bu turistler genellikle bireysel olarak veya küçük gruplar halinde seyahat ederler ve doğayla iç içe olmayı severler. Çevresel farkındalığı yüksek olan macera arayan turistler, doğal alanların korunmasına da katkıda bulunurlar. Bu turistler için güvenli ve profesyonel rehberlik hizmeti almak önemlidir.

Sağlık Turistleri

Sağlıklı yaşam tarzlarına odaklanan turistlerin sayısında büyük bir artış gözlenmektedir. Sağlık turisti olarak adlandırılan bu kişiler, tıbbi tedavi, cerrahi operasyon, diş tedavisi, estetik cerrahi, rehabilitasyon, alternatif tıp gibi sağlık hizmetlerinden faydalanmak amacıyla başka bir ülkeye seyahat ederler. Ülkelerinde sunulan sağlık hizmetlerinin maliyeti, kalitesi veya kişisel mahremiyeti gibi faktörleri dikkate alan bu turistler, fiziksel ve zihinsel sağlıklarını iyileştirmek ve daha iyi görünmek için seyahat ederler. Genellikle yüksek harcama kapasitesine sahip olan bu turistler, sağlıklı beslenme ve aktif yaşam tarzına önem verirler.

Eko Turistler

Eko turistler, çevreye duyarlı ve sürdürülebilir seyahat alışkanlıklarına sahip olan bireylerdir. Doğal güzellikleri keşfetmeyi ve yerel ekosistemleri korumayı amaçlayan seyahatleri tercih ederler. Aynı zamanda, yerel topluluklarla etkileşim kurmakta onlar için önemlidir. Çevre dostu konaklama seçeneklerini tercih eden eko-turistler için doğa korumayı destekleyen ve yerel toplulukları önemseyen turizm aktivitelerine katılım ön plandadır. Bu nedenle, destinasyonlar ve turizm işletmeleri, çevre dostu politikalar benimsemeli ve sürdürülebilir uygulamaları hayata geçirmelidirler.

Sürdürülebilirlik Odaklı Yavaş Turistler

Yavaş turistler, çevreye duyarlı, toplumsal ve ekonomik sürdürülebilirliği önemseyen seyahat alışkanlıklarına sahip bireylerdir. Doğaya ve yerel topluluklara zarar vermeyen uygulamaları tercih ederler. Çevre dostu konaklama seçenekleri, toplu taşıma araçları ve yerel üreticileri destekleyen restoranlar öncelikleridir. Seyahat yöntemlerini seçerken karbon ayak izini azaltan yöntemlere yönelirler ve yerel kültürlerle etkileşim kurarak toplumsal fayda sağlamayı amaçlarlar. Destinasyonlar ve işletmeler, bu turistlerin ilgisini çekebilmek için sürdürülebilir turizm sertifikaları alarak ve çevre dostu hizmetler sunarak ön plana çıkabilirler.

Öne çıkan bu turist tiplerine şüphesiz ki yeni trendler ve güncel gelişmeler yenilerini ekleyecektir. Bu sınıflandırmayı özetleyecek olursak, yeni nesil turist tipleri, turizm sektöründe önemli değişimlere ve fırsatlara işaret etmektedir. Sürdürülebilirlik, dijitalleşme, ruhsal arayışlar, sağlık, kültürel zenginlikler ve yerel topluluklarla etkileşim gibi unsurlar, geleceğin turizm sektöründe önemli rol oynayacaktır. Turizm sektörü yöneticileri, bu yeni nesil turist tiplerini anlayarak ve onlara yönelik hizmetler sunarak, sürdürülebilir bir büyüme sağlayabilir.

İlerleyen günlerde her bir yeni nesil turist profilini detaylı anlatmak temennisiyle…

Prof.Dr. Özlem GÜZEL

Akdeniz Üniversitesi, Turizm Fakültesi

ozlemguzel@akdeniz.edu.tr