Enflasyon, Romalıların da sorunuymuş

ünyanın en büyük mermer antik kenti olmasının yanında, gladyatörler ve aşkın kenti olarak da bilinen UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi'nde yer alan Muğla’nın Yatağan ilçesindeki Stratonikeia Antik Kenti Meclis Binası'nda blok mermerler üzerinde bulunan sabit fiyat (Narh) kararnamesi, kentin Roma döneminde yaşadığı ekonomik kriz ve yüksek enflasyona karşı verilen mücadeleyi içeriyor.

Sabit fiyat kararnamesi karaborsaya neden oldu
Yaşanan ekonomik krizden çıkmak için dönemin Roma İmparatoru Diockletianus; her alanda artan fiyatları sabitlemek, fiyat artışlarını durdurmak için çıkardığı Narh (Tüketicinin korunması için belli başlı zorunlu tüketim malları için devletçe verilen sabit fiyat) Kararnamesi’nin de işe yaramadığı otaya çıktı. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Turhan Kaçar, İmparator Diockletianus’un fiyatların yükselişini kontrol edemeyince dondurma kararı alarak sabitlediği ve bunu da meclis binasındaki büyük mermer bloklara yazmasına rağmen başarılı olamadığını açıkladı.

Sığır eti kilosu 80 denari, askerlerin yıllık maaşı bin 600 denari
Roma İmparatoru Diockletianus tarafından çıkarılan Narh Kararnamesi ile bazı zorunlu tüketim maddeleri, asker maaşları, giyim eşyası fiyatları, vasıflı ve vasıfsız işçi fiyatları mermer bloklara yazıldı. Bunlar arasında bir öğretmenin yıllık maaşı 600 denari olurken, askerin yıllık maaşı Bin 800 denari, 1 kilo sığır eti 20 denari, kaliteli balığın kilosu ise 50 denari, ayçiçek yağının kilosu 80 denari ve marul, karpuzun tanesi de 1 denari olarak belirlenmiş.

"Sabit fiyat kararnamesi fiyatların artmasına ve karaborsaya neden olmuş"
MSKÜ Rektörü Prof. Dr. Turhan Kaçar, Stratonikeia Antik Kenti’nin meclis binasındaki Narh Kararnamesi’nin aslında bir imparatorluğun ekonomik krizden çıkış çabalarını yansıttığını açıkladı. Rektör Kaçar, "Stratonikeia Muğla bölgesi için çok önemli bir kent. Burası aynı zamanda Roma İmparatorluğu döneminde halihazırdaki yapıların önemli bir kısmı 2’nci, 3’üncü yüzyıllara tarihleniyor. Aynı zamanda burası bilhassa agorasında yer alan İmparator Diockletianus’un fiyat kararnamesinin gösterildiği, bir başka ifadeyle Narh Kararnamesi ile aslında Roma kentleri içerisinde Diockletianus’un fermanını barındıran ender kentlerden birisi. Bu yönü ile çok önemli. Bu kararname ne işe yarıyor? Bu kararname her şeyden önce imparatorluğun 3’üncü yüzyılda yaşadığı ekonomik krizden çıkış çabalarını yansıtıyor. Bu şu anlama geliyor. İmparator fiyatların yükselişini kontrol edemeyince fiyatları dondurmaya karar vermiş. Bunda başarılı olabilmiş mi? Elbette hayır. Çünkü fiyatlar piyasada oluşuyor ve imparatorun fiyat kararnamesi fiyatların daha da azmasına veya başka bir şekilde karaborsanın oluşmasına yol açmış. Kentte bazı sütunların üzerinde gördüğümüz yazılardan anlaşıldığı gibi 4’üncü, 5’inci ve 6’ncı yüzyıllarda yani Genç Antik Çağ döneminde de çok önemli anıtlar, faaliyetler devam ediyor. Yani kent hem Roma Dönemi’nde, hem Bizans Dönemi’nde, Osmanlı Dönemi’nde ve günümüzde camimizden de anlaşıldığı gibi Cumhuriyet Dönemi’nde de önemini muhafaza etmeye devam ediyor" dedi.