Nakit İşlemlere Sıkı Denetim: Kiracılara da Ceza Kesilebilecek

Son günlerde, kiralamalarda ve belirli tutarları aşan mal ve hizmet alımlarında nakit ödeme ve tahsilatlarıyla ilgili olarak yapılan düzenlemelerde önemli değişiklikler gözlemleniyor. Özellikle 7 bin lirayı aşan işlemler için belge düzenleme zorunluluğu ve kiralamalarda tevsik (belgeleme) yükümlülüğü, nakit işlemlere ilişkin kısıtlamaların artırıldığını gösteriyor. Bu kapsamda, belgelendirme zorunluluğuna uymayanlara kesilecek özel usulsüzlük cezaları da yükseltilmiş durumda.

KONUT KİRASINDA NAKİT SINIRI

2008 yılında yürürlüğe giren bir düzenleme ile, konutlar için her bir konut üzerinden aylık 500 lira ve üzeri kira geliri elde eden kiracılar ve kiraya verenlerin, ödemelerini banka veya PTT aracılığıyla yapmaları zorunlu kılınmıştı. Ancak, bu tutarın altında kalan kiralar için böyle bir yükümlülük bulunmuyordu. Günümüzde ise, aylık 500 liranın altında konut kiralama pratiği yok denecek kadar az olduğundan söz konusu parasal sınır kaldırılarak, artık tüm konut ve işyeri kiralamaları için banka veya Posta İdaresi aracılığıyla belge düzenleme zorunluluğu getirildi.

KİRA ÖDEMELERİNDE DEĞİŞİKLİK

Önceki düzenlemelerde, tevsik zorunluluğu yalnızca kira geliri elde edenler için geçerliydi. Ancak yapılan yeni değişiklikle birlikte, kiracılar da bu yükümlülüğe dahil edildi. Böylece konut kiralamalarında kiracılara, ödemelerini banka veya PTT üzerinden gerçekleştirmemesi durumunda ceza kesilmesi mümkün hale geldi.

HİSSELİ KİRALAMALAR VE MUAFİYETLER

Konut veya iş yeri kiralayanların, kira bedeline ilişkin mahkeme ve icra yoluyla yapılan tahsilat ve ödemeler tevsik zorunluluğu kapsamına girmiyor. Hisseli gayrimenkullerin kiralanması durumunda ise, kira bedelinin tamamının bir kiraya verene banka veya PTT aracılığıyla ödenmesi halinde, tevsik zorunluluğunun yerine getirildiği kabul ediliyor.

GEÇERLİ BELGELER VE TAHSİLAT YÖNTEMLERİ

Bankalar veya PTT aracılığıyla yapılan tahsilat ve ödemelere ilişkin, para yatırma, havale, EFT gibi işlemlere dair düzenlenen belgeler tevsik edici belge olarak kabul ediliyor. Ödemelerin T.C. kimlik numarası, vergi kimlik numarası gibi bilgilerle yapılması durumunda, tevsik yükümlülüğünün yerine getirildiği sayılıyor.

DİĞER TAHSİLAT VE ÖDEMELER

Kira ödemelerinin yanı sıra, 7 bin lirayı aşan mal ve hizmet alımlarına ilişkin ödemelerin de belge düzenleme zorunluluğu bulunuyor. 2016 yılından bu yana, mükelleflerin kendi aralarında yaptıkları ve 7 bin lirayı aşan her türlü tahsilat ve ödemenin aracı finansal kurumlar vasıtasıyla yapılması ve belgelenmesi zorunlu. Ayrıca, mükellef olmayanların da bu yükümlülüğe dahil edilmesiyle, daha geniş bir kapsamda belge düzenleme zorunluluğu getirilmiş oluyor.

AYNI GÜN İÇİNDE YAPILAN İŞLEMLER VE CEZALAR

Aynı gün içinde aynı kişi veya kurumlarla yapılan işlemlerin toplam tutarı 7 bin lirayı aşarsa, her bir işlem ayrı ayrı değerlendirilse bile, toplam tutarın geçerli olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Tevsik zorunluluğuna uymayanlara uygulanacak cezalar, her bir işlem için tutarın yüzde 10’u oranında özel usulsüzlük cezası olarak belirlenir. Ancak, bu cezaların bir takvim yılı içinde toplamda 20 milyon lirayı aşmaması gerektiği unutulmamalıdır.

İDAREYE BİLDİRİM HALİNDE CEZA UYGULANMAYACAK

Son olarak, tevsik zorunluluğuna aykırı bir ödeme gerçekleştirenlerin, durumu ödemeyi takip eden 5 iş günü içerisinde idareye bildirmeleri halinde, yukarıda belirtilen cezanın uygulanmayacağı da yetkililer tarafından belirtilmiştir.