600 Yıllık Kuran-ı Kerim Yeniden Hayat Buldu

İSTANBUL (İHA) - Beyoğlu’ndaki Kültür ve Turizm Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü İstanbul Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğü’ne bağlı Restorasyon ve Konservasyon Atölyesi, yüzlerce yıllık tarihi eserleri uzman ellerde titizlikle onararak gelecek nesillere aktarıyor. Atölyede yürütülen çalışmalar kapsamında, Gaziantep Vakıflar Bölge Müdürlüğü’ne ait 600 yıllık bir Kuran-ı Kerim’in restorasyonu tamamlandı.

Laboratuvarda, el yazması eserlerden hat levhalarına, metal objelerden halı ve kilimlere kadar birçok eser doğal yöntemlerle restore edilerek hayat buluyor. Türkiye’nin farklı bölgelerinden getirilen eserler, 21 kişilik bir ekip tarafından onarılarak ait oldukları yerlere geri gönderiliyor.

Restoratör Reyhan Özer, Sultan 2. Mahmut’a ait 19. yüzyıldan kalma celî sülüs hat levhasının onarım sürecini, "Bünyemize gelen hat levhaların restorasyonu ile uğraşıyorum. 19. yüzyıl eserlerinden 2. Mahmut'a ait bir eserdir. Celil-i sülüs levhasıdır. Edirnekari ahşap üzerine altın varak kullanılarak malakari üslupla yazılmıştır. Raspa işlemlerin arkasından katmanlara inilerek barok motifler çıkartılmış, motiflerin eksik kısımların aslına bağlı kalarak tamamlanmıştır. Altın varak kısmında da eksiklikler belirlendikten sonra tamir edilmiştir. Restorasyonu da bu şekilde tamamlanmıştır" sözleriyle anlattı.

Tekstil restoratörü Özlem Akyel ise 17. yüzyıl Uşak halısının restorasyon sürecini aktardı. "Önümde görmüş olduğunuz 17. yüzyıl Uşak halısı. Eserler bize geldiğinde ilk olarak kuru temizliğini yapıyoruz. Süpürüyoruz, kirlerden ve tozlardan arındırıyoruz. Daha sonra hasarlı bölgeleri var, onları tespit ediyoruz. Atkı ve çözgü ipliklerin detaylı temizliklerini yaptıktan sonra neresinde hasarlı bölge varsa orasının onarım işlemi başlıyor. Hasarlı olan bölge dokunarak onarılıyor. Halımızın restorasyon aşaması bu şekilde bitmiş oluyor. Bu halıda ise atkı ve çözgü iplikleri cımbızla temizleme aşamasındayım. Halıdan halıya göre restorasyon süresi değişiyor ama en az 2 ay elimizde kalmış oluyor. Bu eser bittikten sonra Ankara'ya geri gönderilecek" dedi.

Kağıt restoratörü Ece Fuat Başoğlu, geç Osmanlı dönemine ait bir berat üzerinde çalıştıklarını belirtti. "Fiziksel tahribata uğramış, yırtıklarımız var. Bantlar kullanıldığı için lekeleri bulunuyor. Biz şu an kağıt restorasyonunun ilk aşaması olan kuru temizliğini yapıyoruz. Ardından mekanik temizliği yapılacak. Ardından ıslak temizliği yapılacak ve uygun Japon kağıdı ile onarımına geçilecek. Onarımı bittikten sonra dijital ortama aktarılacak. Bizdeki işlemi bitmiş olacak. Bir cildi ve kaplaması olmadığı için bu şekilde muhafaza edeceğiz. Biz burada başka eserler de yapıyoruz. El yazması eserlerimiz de var" dedi. 600 yıllık Kuran-ı Kerim’in restorasyonunun tamamlandığını ve geri gönderilmeye hazır olduğunu da ekledi.

Restorasyon sürecinde 13. yüzyıldan kalma bir ferman da inceleniyor. Uzmanlardan Esra Arı, "Eserde yoğun mantar görülmektedir. Eser üzerinde görülen siyah lekeler, mantarın eser üzerinde bıraktığı kalıcı izlerdir. Etil alkol ile eserimizin mantarını arındırma işlemini yapmaktayım. Bundan önce kuru temizleme işlemi yapıldı. Şu an mantar giderme işlemindeyim. Bundan sonra ıslak temizleme ve onarım işlemi yapılacak. Toplamda bitmesi 2 ayı bulur" yorumunda bulundu.

Müze Araştırmacısı Battal Yalbaç, restorasyon sürecinin işleyişine dair bilgi verdi. Yalbaç'ın verdiği bilgilere göre, Türkiye’nin farklı bölge müdürlüklerinden getirilen yazma eserler, hatlar, çiniler ve halılar burada özenle inceleniyor. Öncelikle eserin durumu belirleniyor; eğer mantar tespit edilirse öncelikli olarak mantarın yayılması engelleniyor. Sonrasında her esere numara verilerek restorasyon aşamasında karışıklık yaşanması önleniyor. Ön tarama ve temizlik aşamalarının ardından restorasyon süreci, eserin dönemine ve yapısına uygun şekilde tamamlanıyor.

Tüm işlemler ulusal ve uluslararası standartlara göre yürütülüyor. Restorasyon tamamlandıktan sonra eserler dijital ortama aktarılıp tekrar ait oldukları bölgelere iade ediliyor. 21 kişilik uzman ekip, her eseri büyük bir titizlikle koruyarak gelecek nesillere aktarmayı amaçlıyor.