BRICS Zirvesi Rusya Kazan'da Düzenlendi

2024 BRICS Zirvesi, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasından bu yana uluslararası alanda düzenlediği en büyük etkinlik olarak 22 Ekim'de Kazan şehrinde başladı. Bu etkinlik, üye ülkelerin liderlerini ve BRICS'e katılmayı düşünen birçok ülkenin temsilcilerini bir araya getirdi. Zirvenin en dikkat çekici noktalarından biri ise BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in katılımı oldu. Ancak Guterres’in varlığı, Ukrayna’dan sert tepkilere neden oldu.

BRICS Zirvesi’nin diğer bir odak noktası ise ülkelerin kendi gündemleri. Örneğin, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin için bu zirve, hem Batı'ya hem de kendi halkına Rusya'nın uluslararası arenada dışlanmadığını gösterme fırsatı anlamına geliyor. Özellikle Çin, Hindistan, İran, Türkiye, Güney Afrika gibi ülkelerin katılımı, BRICS ülkelerinin bu küresel platformu kendi çıkarlarına göre değerlendirdiğinin bir işareti olarak yorumlanabilir. 

Rusya, özellikle ABD dolarının küresel etkisini azaltma çabalarına vurgu yapıyor. Zirvede, alternatif para birimlerinin kullanılmasının ve dolarizasyonun azaltılmasının gerekliliği dile getirilirken, zirvenin internet sitesinde katılımcılara Rusya’daki ödeme sistemlerinin zorlukları nedeniyle yanlarında nakit bulundurmaları gerektiği belirtildi. Bu, ABD dolarına olan bağımlılığı sona erdirme hedefinin kısa vadede pek de gerçekçi olmayabileceğini gösteriyor.

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, dünya sistemini otoriter yönetimlere daha ılımlı hale getirmek istiyor. Şi, uluslararası sistemin insan hakları yerine devlet egemenliğini öncelemesi gerektiğini savunuyor. Çin, BRICS gibi platformları kullanarak, kendisiyle benzer görüşlere sahip ülkeleri bir araya getirip güçlerini konsolide etmeye çalışıyor.

Hindistan ise BRICS Zirvesi’nde farklı bir yol izliyor. Başbakan Narendra Modi’nin Çin lideri Şi Cinping ile görüşmesi, Hindistan’ın Çin ile ilişkilerinde yaşanan sınır anlaşmazlıklarını çözmeye yönelik bir adım olarak görülüyor. Aynı zamanda Modi, Rusya-Ukrayna savaşında arabulucu olarak rol oynamak istiyor. Hindistan, BRICS içerisindeki stratejik konumunu güçlendirerek gelişmekte olan ülkeler arasında lider bir pozisyon üstlenmeye çalışıyor.

Türkiye de bu zirvede yerini aldı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde büyük bir heyetle temsil edildi. Türkiye, Eylül ayında BRICS'e katılmak için başvuruda bulunmuş ve bu adımı AB üyelik sürecine alternatif bir yol olarak değerlendirmişti. Türkiye’nin BRICS'e katılmak istemesi, ekonomik çıkarlarını çeşitlendirme çabasının bir parçası olarak değerlendiriliyor. Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov, Türkiye’nin NATO üyeliğinin BRICS üyeliği önünde engel oluşturmayacağını belirtiyor.

İran ise BRICS’i Batı’nın küresel egemenliğine meydan okuyan bir güç olarak görüyor. İran Cumhurbaşkanı’nın zirvede yer alması, İran’ın uzun zamandır ABD’nin dolar üzerindeki hegemonyasına karşı duruşunu güçlendirdiği bir gelişme olarak değerlendiriliyor. BRICS’in Batı kontrolünden bağımsız bir ekonomi yaratma çabaları, İran’ın, ABD ve AB tarafından uygulanan ekonomik yaptırımlardan dolayı yaşadığı finansal zorlukları hafifletebileceği bir fırsat olarak görülüyor.

Son olarak, Brezilya da BRICS’in kurucu ülkelerinden biri olarak, Kazan’daki zirveye önemli hedeflerle katıldı. Ülkenin BM Güvenlik Konseyi’nin reformu gibi küresel meselelerde daha fazla rol almak istediği biliniyor. Brezilya Devlet Başkanı Lula, ülkesinin ABD dolarına olan bağımlılığı azaltmayı, iklim değişikliği tartışmalarına liderlik etmeyi ve uluslararası arabuluculuk rolünü üstlenmeyi amaçladığını ifade etti.

BRICS Zirvesi, katılımcı ülkelerin çeşitliliği ve birbirinden farklı çıkarları nedeniyle oldukça geniş bir etki alanına sahip. 30'dan fazla ülkenin katıldığı zirve, mevcut dünya düzenine alternatif oluşturabilecek bir yapının temellerini atmayı amaçlıyor.